Sınav kaygısı, her öğrencinin karşılaştığı sınav öncesinde veya sırasında artan kaygı ve panikle ortayaçıkanolağanbirdurumdur.Sınavsürecindeebeveynolaraktutumlarımızvekaygılarımızbu süreçte çok önemli bir rol oynayabiliyor.
SınavKaygısıyaşayanöğrencilerleyapılangörüşmelerdenkaygılarınınaltındayatannedenlerinin pek çoğunun ailenin beklentileri, ailenin sınava yüklediği anlam ve ebeveyn tutumları olduğu görülmektedir. Bu yazımızda sınav kaygısı ile baş etmek için anne ve babaların çocukları için neler yapabileceğine değineceğiz.
AnneveBabalarKaygılıiseÇocuklarınSınavKaygısıDahaYüksek
Kaygıişlevseldüzeydeykenbirmotivasyonkaynağıdır.Kaygılıanne–babaeşittirkaygılıçocuk demektir.
Çevrenizdekilerlekonuştuklarınız,telefongörüşmeleriniz,çocuğunuzunhayallerindenbahsederken ki heyecanınız çocuklara bu sınavın çok ama çok önemli olduğu mesajını verir. Örneğin; “o ders çalışsın diye evde TV bile açmıyoruz.”, “Özel ders alsın diye tatil bütçemizikullandık. Yeter ki
başarılıolsun.”gibiörtükmesajlarçocuklartarafındanhemenfarkedilirveçokdahagüçlüsınav kaygısı duymalarına neden olur.
ÇabasınıÖvün
Çocuğunuzunsınavayönelik çabalarınıtakdiredin.Ona“senzatençokakıllısın, zekisin”demek yerine “ne kadar çok çalıştığını görüyorum, çabanın sonucunu alacağına inanıyorum” gibi yapıcı, destekleyici sözlerle onu teşvik edin.
ÇözümOdaklıProblemÇözmeBecerileriGeliştirin
Odaknoktanızsorununneolduğundanziyadesorununasılçözebileceğinizolmalı.Beklediğive ihtiyaç duyduğu sorunla nasıl başa çıkabileceğini öğrenmektir.
Örneğin; “yeterince verimli ders çalışamıyorum” diyen bir çocuğa “evet, yeteri kadar çalışmıyorsun,çalıştığınzamanlardadanotlarındaartışolmuyor,bendefarkındayım.”gibisorunu tekrar tekrar yineleyen bir cevap verilmemelidir.
“Bunu fark etmiş olman çok güzel. Nasıl daha verimli çalışabileceğini birlikte araştıralım. Neleryapabileceğinleilgilibirfikrinvarmı?Bizimsanayardımcıolabileceğimizbirkonuvar mı? Bu konuda öğretmenine danışmamız faydalı olur mu?” gibi çözüm odaklı bir diyalog kurulmalıdır.
Örneğin; birlikte çalışma ortamını düzenlemek ve dikkat dağıtıcıları kaldırmak, çalışma saatlerini düzenlemek,molasıklığınıartırmak,zorlandığıdersleriçinözeldersplanlamak,çalışmasınıteşvik edecek arkadaş bulmak, rehberlik birimiyle görüşmesini sağlamak gibi. Tüm bunlar “hadi çalış
artık,hiççalışmıyorsun,böylegidersebaşarısızolacaksın”demektençokdahayapıcıveçözüm odaklıönerilerolacaktır.Yönteminizbuolduğundaçocuğunuzunsınavkaygısıilebaşaçıkması daha kolay olacak.
ÇocuğunuzunPotansiyeliniKabulEdin!
Çocuğunuzlailgilibeklentilerinizionunkapasitesi,potansiyeli,içindebulunduğukoşullar,okulunun eğitim kalitesi, aile içi ilişkileriniz gibi başarısını etkileyecek faktörleri de göz önünde bulundurarak değerlendirmelisiniz. Potansiyelinin üzerinde bir beklentiye girmeniz çocuğunuzun sınav
kaygısıyaşamaolasılığınıartıracaktır.
KıyaslamaYapmayın
Çocuğunuzubebeklikyıllarındanbaşlayarak,hayatınınhiçbirevresindebaşkalarıylakıyaslamayın. Akranlarıyla ya da kardeşleriyle kıyaslanmak çocukların ciddi performans kaygısı duymasına neden olabilmekte ve ailenin sevgisini kazanmak için başkaları gibi başarılı olmak zorunluluğu hissettirmektedir.Kıyaslanançocuklardazamanlaözsaygıdüşmektevekaygıdüzeyleriyükselerek anksiyete bozukluğuna kadar gidebilmektedir. Sınav kaygısı yaşatmamak için kıyaslamalardan uzak durulmalıdır.
Sınav kaygısı ile baş etmede yeterli uyku uyumave dengelibeslenmenin oldukça önemliolduğu araştırmalarca tespit edilmiştir.Çocukların beslenme şekillerinde kafein, kakao, şeker gibi huzursuzluklarınıartıracakveuykudüzenlerinibozacakyiyecekleredemümkünolduğuncaazyer verilmelidir.
YanlışEbeveynTutumlarıKaygılıÇocuklarYetiştiriyor
Aileninküçükyaştanbaşlayarak,çocuktanyüksekbaşarıbeklemesi,çocuğueleştirmesi,yargı ifadesitaşıyansıfatlarlanitelemesivecezalandırmasıçocuğunkendineolangüveninisarsarve kaygı düzeyini yükseltir. Otoriter- baskıcı ebeveyn tutumları ya da Reddedici-ilgisiz ebeveyn tutumları çocukların sınav kaygısı yaşamalarını beslemektedir.
Çocuklarınihtiyacıolanisetümyaşamlarıboyuncaonlarıdahasağlıklıbirbireyolabilmekyolunda destekleyen Hoşgörülü-Demokratik ebeveyn tutumudur. Çocuklarınıza küçük yaşlardan itibaren evde söz hakkı verir, başarıları ile mutlu olup başarısızlıklarında rehberlik ederseniz mutlu, özgüvenli, başarılı çocuklar yetiştirebilirsiniz.
